Niemieckie winiarstwo to symbol jakości, precyzji, klasyfikacji stylów wina. Ale to także kraj spod znaku rieslinga, uważanego za jedną z najbardziej nobliwych odmian w winiarskim świecie. Czy w tym poukładanym i przewidywalnym świecie jest miejsce na rewolucję? Tak, podczas mojej ostatniej winiarskiej wyprawy do regionów Hesja Nadreńska oraz Palatynat przyszło mi się o tym przekona.
Niemieckie etykiety przodują w zawiłości i niezrozumiałości. Czasem bywają mało czytelne również dla fachowców, chociażby ze względy na mnogość niuansów na nich zamieszczanych. Liczba podawanych informacji jest ogromna: odmiana, stopień dojrzałości, winnica, wieś, region, nazwa producenta, adres, nie wspominając już, że poważnym utrudnieniem bywa gotycka czcionka czy Amtliche Prüfungsnummer (numer AP), świadczący o tym, że wino przeszło oficjalną degustację. Wszystkie regiony, a także pojedyncze winnice (Einzellage) są prawnie określane i oznaczone.
Niemieckie wina klasyfikowane są ze względu na dojrzałość gron w chwili zbioru. Każda winnica może osiągać najwyższy status Qualitätswein mit Prädikat QmP w poszczególnym roczniku. Qualitätswein mit Prädikat QmP jest to wino jakościowe o określonej charakterystyce. To najwyższy stopień jakości. Aby osiągnąć ten status, grona muszą mieć minimalny dopuszczalny stopień dojrzałości – od Kabinett, mającego najmniej naturalnego cukru, do Trockenbeerenauslese TBA, które ma najwięcej naturalnego cukru. Poziom dojrzałości zależy od regionu uprawy i odmian. Niższy stopień klasyfikacji win jakościowych z określonego regionu to Qualitätswein bestimmter Anbaugebiet QbA. Kolejne miejsce w niemieckiej hierarchii zajmuje Landwein, czyli wino regionalne z jednej z 17 stref. Klasyfikację zamyka Deutsche Tafelwein – wino stołowe.
System wielkich winnic Grosses Gewachs wprowadzono w latach 90. XX wieku. Stowarzyszenie najlepszych niemieckich producentów VDP oznacza niektóre winnice. Aby otrzymać ten status, winiarz może uprawiać tylko dozwolone odmiany i utrzymywać wydajność na niskim poziomie, by wydobyć prawdziwy charakter winnicy. Oczywiście w Niemczech uprawia się wiele odmian, tak czerwonych, jak i białych, ale to właśnie riesling jest soczewką ukazującą w pełni potencjał tego winiarskiego kraju. Przez niemieckich winiarzy interpretowany w najróżniejszych stylach, tak w winach wytrawnych, jak i słodkich oraz musujących.
Czego dusza zapragnie. To, co najbardziej urzeka w tej odmianie, to jej adaptacja do warunków siedliska, klimatu, gleby etc. Wraz ze zmianą tych parametrów riesling przybiera zupełnie inne oblicza. Tak na przykład, gdy winnica położona jest na glebach bogatych w łupki, jak choćby w regionie Mozeli, odmiana ta da wina o charakterystycznym aromacie zielonego jabłka, z kolei wapień wydobędzie z rieslinga aromat mango, jak w winach z Hesji Nadreńskiej. A podłoże porfirowe, jak w regionie Nahe, da aromaty mineralne. Nie tylko siedlisko, czyli słynne terroir, odciska swoje piętno na winach. W dużej mierze to także enolog nadaje winu kształt i pożądane rysy. Jest całe mnóstwo zmiennych, o których przesądza człowiek, a nie natura – styl nasadzenia krzewów, moment zbiorów, maceracji, fermentacja, starzenie. Dzisiejsze nowe pokolenie niemieckich winiarzy zdecydowanie odciska swoje własne piętno na rieslingu i generalnie winach niemieckich.
Hesja Nadreńska
Riesling jest szlachetny, daje wina o niebotycznej kwasowości, eleganckie, złożone. Może być prosty, świeży, taki letni powiew wiatru do rozmowy czy przekąski, a może być mocarny, treściwy, do starzenia latami i długiej listy smaków, które sommelierom na całym świecie dają wprost nieograniczone możliwości pairingu. Riesling jest uprawiany we wszystkich 13 regionach winiarskich Niemiec. Głównie w pagórkowatych dolinach rzek: Renu, Mozeli, Ahr, Nahe, Saary, Ruwery i Neckaru. Hesja Nadreńska zwana jest krainą tysiąca wzgórz. To największy region winiarski Niemiec, z niezwykle żyznymi glebami. Wino uprawiane jest tutaj na lewym brzegu Renu od czasów Rzymian, a najstarszy dokument o niemieckiej lokalizacji winnicy – Niersteiner Glöck – dotyczy lokalizacji wina w Rheinhessen, czyli Hesji Nadreńskiej. Różnorodne gleby i sprzyjający klimat umożliwiają uprawę wielu odmian winorośli, starych i nowych. Region ten może się również pochwalić największym na świecie obszarem uprawy odmiany silvaner. Inne odmiany białych win również zyskują na popularności, szczególnie pinot gris i pinot blanc. Ale to riesling obejmuje blisko 20 proc. upraw wśród odmian białych.
Dawniej w regionie popularny był kupaż białych odmian, Liebfraumilch, miękkie, łagodne białe wino, pierwotnie wytwarzane z winogron uprawianych w...
