Zabezpieczanie zobowiązań umownych

W relacjach biznesowych zdarzają się sytuacje, gdy strona zobowiązana do określonego w umowie działania (np. do dostarczenia produktu czy wykonania prac) nie realizuje go, opóźnia się lub wypełnia swoje zobowiązania wadliwie. Dlatego w kontraktach często zawiera się postanowienia zabezpieczające wykonanie obowiązków.

Postanowienia zabezpieczające służą zwiększeniu prawdopodobieństwa wykonania świadczenia, ułatwieniu egzekucji czy zrekompensowaniu skutków niedopełnienia umowy. Skoncentrujmy się na zabezpieczeniach najczęściej używanych w praktyce.

Kara umowna

Kara umowna jest bardzo popularnym postanowieniem wprowadzanym do umowy na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Żeby postanowienie regulujące karę umowną było ważne i mogło wywrzeć skutki prawne, musi zawierać określone elementy.

Po pierwsze, niezbędne jest dokładne określenie zobowiązania, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie rodzi obowiązek zapłaty kary umownej. Co ważne, kara ta nie może dotyczyć niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego, czyli zapłaty rozumianej jako przekazanie środków pieniężnych.

Po drugie, należy wskazać wysokość kary, czyli kwotę pieniężną, jaką w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązku dłużnik będzie zobowiązany zapłacić. Dopuszczalne jest posłużenie się innym miernikiem, np. ułamkiem wartości rzeczy czy wartości umowy. Nieprawidłowe natomiast jest przyjęcie konstrukcji zakładającej ustalenie podstawy naliczania kary w przyszłości.

Żądanie odszkodowania przekraczającego wysokość zastrzeżonej kary jest dopuszczalne, ale tylko jeśli strony postanowiły tak w umowie. Dlatego z punktu widzenia wierzyciela warto zawrzeć w umowie postanowienie przewidujące taką możliwość