Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) to publiczny rejestr elektroniczny. Służy on ewidencjonowaniu przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach lub gospodarujących odpadami, a także wykonywaniu przez nich obowiązków sprawozdawczych i kontrolnych. System BDO został utworzony na mocy ustawy o odpadach w celu zwiększenia kontroli nad gospodarką odpadami i opakowaniami oraz ograniczenia nielegalnego składowania odpadów.
BDO obejmuje m.in. rejestr przedsiębiorców, a także moduły ewidencji i sprawozdawczości. Administratorem BDO jest minister klimatu, a podmiotami prowadzącymi i aktualizującymi BDO są marszałkowie poszczególnych województw i to właśnie z nimi najczęściej mają do czynienia przedsiębiorcy. W BDO gromadzone są m.in. dane o masie wprowadzanych opakowań oraz ilości wytwarzanych odpadów wraz z osiąganymi poziomami odzysku i recyklingu. Oznacza to, że do BDO muszą przystąpić liczni przedsiębiorcy m.in. wytwarzający lub przewożący odpady oraz wprowadzający na rynek opakowania.
Każdy zarejestrowany podmiot otrzymuje indywidualny numer BDO, który obowiązkowo należy umieścić na wszystkich dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. na umowach, fakturach czy rachunkach z kas fiskalnych). Nieumieszczenie numeru BDO może skutkować naliczeniem kary pieniężnej wynoszącej od 5 tys. do 1 mln zł.
Ponieważ rejestr BDO jest publiczny, umożliwia to weryfikację wpisu danego przedsiębiorcy (np. po NIP lub nazwie) przed podjęciem współpracy.
Kiedy restaurator musi zarejestrować się w BDO
Obowiązek ten obciąża restauratora, który:
- wytwarza odpady i jest obowiązany do prowadzenia ich ewidencji, – wytwarza odpady inne niż komunalne, – przekracza limity odpadów wskazane w rozporządzeniu ministra klimatu i środowiska z 5 listopada 2024 r.;
- wprowadza produkty w opakowaniach – jakichkolwiek opakowaniach, niezależnie od materiału, z którego są wykonane i ilości;
- oferuje produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w ustawie będące opakowaniami bądź napoje lub żywność pakowane przez niego w te produkty;
- oferuje torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową.
Jak zarejestrować się w BDO
W celu zarejestrowania się w BDO przedsiębiorca zakłada konto na platformie BDO (logując się profilem zaufanym lub w inny dostępny sposób, np. poprzez aplikację mObywatel) i składa elektronicznie wniosek o wpis do rejestru. Do wniosku dołącza wymagane dokumenty, np. kopię dowodu uiszczenia opłaty rejestrowej, oświadczenie o spełnieniu wymagań niezbędnych do wpisu do rejestru czy ewentualne pełnomocnictwo. Wpisu do BDO należy dokonać przed rozpoczęciem działalności. Restauratorzy, którzy wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach (np. zamierzają sprzedawać żywność na wynos) lub produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. plastikowe kubki na napoje), muszą dodatkowo uiścić opłatę rejestrową (jednorazową oraz roczną – wynoszącą od odpowiednio 200 zł (mikroprzedsiębiorca) lub 800 zł (pozostali przedsiębiorcy).
Zarejestrowany podmiot korzysta w BDO z elektronicznych modułów: ewidencji odpadów, elektronicznych wniosków i modułu sprawozdawczego. W module ewidencji odpadów wprowadza się karty ewidencji i karty przekazania dla każdego rodzaju wytwarzanego odpadu (z kodami według katalogu odpadów). W module sprawozdawczym składa się sprawozdania roczne (do 15 marca) podsumowujące ilości wytworzonych odpadów, wprowadzonych opakowań i SUP. Portal BDO udostępnia gotowe zestawienia i raporty, co ułatwia przygotowanie i archiwizowanie danych zgodnie z przepisami.
Działalność bez wymaganego wpisu do BDO jest zagrożona karą pieniężną od 5 tys. do 1 mln zł.
Podstawowe obowiązki restauratora – odpady
Restauracja jako wytwórca odpadów musi prawidłowo gospodarować wytworzonymi przez siebie odpadami. Jeśli wytwarza odpady inne niż komunalne albo przekracza limity odpadów wskazane w rozporządzeniu ministra klimatu i środowiska z 5 listopada 2024 r. to musi ponadto obowiązkowo prowadzić ewidencję tych odpadów. Najczęściej obowiązek ten będzie realizowany przez restauratorów w sposób uproszczony, poprzez prowadzenie kart przekazania odpadów dla odpadów innych niż komunalne.
Uproszczone alternatywne obowiązki prowadzenia ewidencji odpadów przez restauratorów są wyjaśnieniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska ujęte w piśmie z 16 listopada 2020 r. skierowanym do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. W dokumencie tym ministerstwo stwierdziło, że zużyte oleje jadalne sklasyfikowane są jako odpady komunalne (kod 20 01 25), co oznacza, że restaurator nie musi ich rejestrować w BDO jako odpady niebezpieczne i mogą one być przekazane przez gminę. Interpretacja powyższa jest bardzo korzystna dla restauratorów, ponieważ wiele firm przez nią zmuszili do prowadzenia ewidencji odpadów dla zużytych olejów jadalnych.
Restauratorzy obowiązani do prowadzenia ewidencji odpadów muszą jednocześnie wypełniać określone obowiązki sprawozdawcze, o których była mowa powyżej.
Podstawowe obowiązki restauratora – produkty w opakowaniach
Bardziej rygorystyczne obowiązki są nakładane na restauracje, które sprzedają produkty w opakowaniach. Przedsiębiorcy muszą w takim wypadku zarejestrować się w BDO jeszcze przed wprowadzeniem pierwszego produktu w opakowaniu. Obowiązek ten występuje niezależnie od liczby opakowań i produktów, a także niezależnie od materiału, z jakiego opakowania są wykonane.
Restauratorzy są w takim wypadku zobowiązani do:
- uzyskania wymaganych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych;
- wniesienia opłaty produktowej w przypadku nieuzyskania poziomów;
- prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych.
Z tych obowiązków restauratorzy mogą się zwolnić poprzez złożenie w BDO oświadczenia o pomocy de minimis, jeżeli wprowadzają mniej niż 1 tonę opakowań na rok lub poprzez podjęcie współpracy z organizacją odzysku opakowań.
Niezależnie od wymienionych obowiązków restauratorzy muszą jednocześnie wypełniać obowiązki sprawozdawcze i składać sprawozdania roczne oraz wnosić opłaty rejestrowe i roczne, o których mowa powyżej. Z tych obowiązków nie można się zwolnić poprzez złożenie oświadczenia.
