Na Portugalii kończy się Stary Świat winiarski i tuż zaraz za Oceanem Atlantyckim zaczyna Nowy. Swego czasu Lizbona była stolicą nie tylko tego długiego i wąskiego, górzystego kraju, ale także imperium składającego się z licznych zamorskich kolonii. Portugalczycy obecni byli na niemal wszystkich kontynentach. Jednym ze sposobów na zapoznanie się z historią i kulturą tego państwa jest degustacja win oraz jego kuchni pełnej inspiracji z najodleglejszych krańców globu. Miałam okazję przekonać się o tym podczas lipcowego eventu kulinarnego i winiarskiego Alivetaste 2024 w Porto.
Jaka jest Portugalia, jacy są Portugalczycy? Z jednej strony mocno stojący na ziemi, rzeźbiący tarasy w glebie, na których zakładają winnice, kochający chleb (przepyszny) z odrobiną oliwy, a z drugiej niesłychanie uskrzydleni, romantyczni, rozmarzeni, nostalgiczni, z muzyką fado, z poezją Fernando Pessoa, prozą Jose Saramago, zdobiący swoją przestrzeń cudnymi azulejos – ceramicznymi płytkami z błękitnymi rysunkami. To kraj wielobarwny, rodzący żeglarzy, panów mórz i oceanów, jak gdyby Europa spychała Portugalczyków ku wodom i kazała je eksplorować. I tak przez stulecia wozili oni europejskość do Indii, Afryki, Brazylii, a wracali z innymi kulturami, tradycjami, ingrediencjami i przepisami. Te doświadczenia sprawiły, że Portugalczycy są otwarci na świat, łagodni, bezpretensjonalni, ale i sentymentalni, posiadający wielką sztukę celebracji życia. Polega to zwłaszcza na delektowaniu się jedzeniem i piciem. Duszona koźlęcina marynowana w winie, bacalhau – solony i suszony dorsz przyrządzany na kilkaset sposobów to zapowiedź smakowych i węchowych rozkoszy.
Posiłek nie może się obyć w Portugalii bez wina. Tegoroczny Alivetaste – Sabores da Vida odbył się 1 lipca w Pałacu Freixo. To była ósma edycja tego wydarzenia, łączącego światy wina, gastronomii, hotelarstwa i mody. W 2024 r. po raz kolejny wydarzenie zgromadziło niezwykłą grupę utalentowanych szefów kuchni, winiarzy i profesjonalistów z branży na niezapomnianej nocy smaków, aromatów i networkingu. Organizatorem i dyrektorem wydarzenia jest Mario Rodrigues, dziennikarz zajmujący się winem i jedzeniem. Od 2021 r. na Alivetaste. com zaproszono około 20 krajów. Od 2016 r. w evencie wzięło udział blisko 70 szefów kuchni i 150 producentów wina ze wszystkich regionów winiarskich Portugalii. W tej edycji uczestniczyło 35 producentów wina, reprezentujących osiem regionów winiarskich Portugalii, oraz 15 uznanych szefów kuchni, którzy przedstawili swoje wyjątkowe kreacje, by rozpieszczać zmysły. Ponadto odbył się ekskluzywny pokaz mody, podczas którego firma Prochef we współpracy z SeaQual wprowadziła na rynek innowacyjną kolekcję, dającą drugą szansę plastikom zebranym z mórz, przekształcając je w wysokiej jakości tkaniny. Był to wieczór, podczas którego zebranym dane było doświadczyć tego, co Portugalia ma do zaoferowania w świecie wina i gastronomii, podpatrzyć, jak tradycja i innowacja rzeźbią współczesną scenę kulinarną i winiarską kraju.
Korzenie winiarstwa
Historia winiarstwa na Półwyspie Iberyjskim jest znacznie starsza niż sama Portugalia. Kultywację winorośli zapoczątkowali Fenicjanie, a następnie rozpowszechnili Rzymianie. Uprawy winnych krzewów zostały uszczuplone pod okupacją muzułmańską w wiekach VIII-XIII. Początki narodowości przypadają na czas od X do XIII wieku, gdy chrześcijanie z północy ruszyli na południe wzdłuż wąskiego fragmentu lądu, dzisiejszej Portugalii. Ekspansja i handel zamorski przyczyniały się do sukcesu lokalnych win. Niestety XIX wiek przyniósł klęskę filoksery, która nie ominęła i Portugalii, wiele odmian wyginęło, niektóre regiony miały wielkie problemy z podniesieniem się. Za dyktatury Salazara namawiano rolników do uprawy pszenicy zamiast winorośli, co miało zapewnić krajowi samowystarczalność. W 1974 r., po 48 latach te rządy upadły.
Przystąpienie Portugalii do UE w 1986 r. było świeżym powiewem, wytyczono na nowo strefy DOC, a producenci otrzymali wsparcie ze strony Wspólnoty. Dużą rolę w propagowaniu win portugalskich odegrali angielscy kupcy. Do dziś wiele domów porto jest w rękach brytyjskich. W XVIII wieku to właśnie porto i madera były najlepszymi towarami eksportowymi kraju. Podbiły zwłaszcza rynek brytyjski (konflikty angielsko-francuskie sprawiały, że wina np. z Bordeaux były w Anglii niedostępne), a dzięki Brytyjczykom Europa, a potem świat zakochały się we wzmacnianych winach typu porto i madera. Obecnie Portugalia zalicza się do pierwszej dziesiątki największych producentów wina na świecie. Oferuje przebogatą paletę win. Producenci wina zrzeszeni są w wielu małych spółdzielniach. Najchętniej produkują wina z licznych lokalnych odmian. Jednak ostatnie dwie dekady to mnóstwo producentów, którzy pracują nad własnym stylem i odciśnięciem piętna w portugalskiej historii win.
Bogactwo rodzimych odmian
Portugalskie prawo winiarskie powstało w 1986 r. wraz z przystąpieniem Portugalii do UE....
